Έντουαρντ Τζέννερ: Ένας πρωτοπόρος της ιατρικής – Γράφει ο Κυτίνος Ευάγγελος

Εισαγωγή

Η χρονιά που διανύουμε είναι μια χρονιά με έντονη την παρουσία της Ιστορίας στη  ζωή μας. Όχι μόνο για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, αλλά και για πολλά ακόμη πράγματα.

Έτσι αξιοποιούμε την ευκαιρία να μιλήσουμε σήμερα για έναν πρωτοπόρο της Ιατρική επιστήμης. Τον επινοητή του εμβολιασμού και πατέρα της ανοσολογίας.

Τον Άγγλο γιατρό Έντουαρντ Τζέννερ (1749-1823).

Η ανακάλυψη του εμβολιασμού θεωρείται ότι έσωσε περισσότερες ζωές ανθρώπων, αν την  συγκρίνουμε με οποιαδήποτε άλλη ιατρική ανακάλυψη.

Ας το δούμε αναλυτικά.

Τα πρώτα βήματα

Ο Τζέννερ γεννήθηκε στις 17 Μαΐου του 1749 στη μικρή πόλη Μπέρκλεϊ του Γκλόστερσερ. {Το 1749 γεννήθηκε και ο Γκαίτε}.

Ήταν γιος κληρικού και από μικρός διδάχθηκε να βοηθά τους άλλους. Σε ηλικία 14 ετών ανέλαβε ως μαθητευόμενος του χειρουργού σε νοσοκομείο και αργότερα στάλθηκε στο Λονδίνο (νοσοκομείο Σαιντ Τζορτζ) ως μαθητευόμενος στην ανατομία κοντά στο διάσημο, τότε, χειρουργό Τζον Χάντερ.

Ολοκληρώνοντας τις σπουδές του επέστρεψε στο Μπέρκλεϊ και άρχισε να εξασκεί το ιατρικό επάγγελμα. Στην πόλη του έμεινε μέχρι το θάνατό του, το 1823.

Ο Τζέννερ σαν γιατρός ήταν ιδιαίτερα παρατηρητικός.

Στην περιοχή του ήταν πολύ συχνή η προσβολή των βοοειδών από δαμαλίτιδα. Η δαμαλίτιδα είναι μία μορφή της ευλογιάς.

Το 1788 η επιδημία ευλογιάς στο Γκλόστερσερ ήταν πολύ έντονη, με πολλά κρούσματα. {Το 1788 γεννήθηκαν ο Αθανάσιος Διάκος και ο Αθανάσιος Τσακάλωφ}

Ο Τζέννερ παρατήρησε ότι όσοι γεωργοί είχαν προσβληθεί από την – πολύ ηπιότερη – δαμαλίτιδα, δεν προσβάλλονταν από την ευλογιά.

Ενώ αντίθετα όσοι προσβάλλονταν από την ευλογιά, δεν είχαν ποτέ αρρωστήσει από δαμαλίτιδα.

Τις παρατηρήσεις του αυτές, τις έθεσε υπ’ όψη μεγάλων επιστημόνων της ιατρικής επιστήμης. Εκείνοι όμως δεν έδωσαν σημασία στο πόρισμα του Τζέννερ, ότι το μικρόβιο της δαμαλίτιδας δημιουργεί ανοσία για την ευλογιά, αποδίδοντας τις περιπτώσεις που ανέφερε, σε απλή σύμπτωση.

Ο Τζέννερ όμως «πείσμωσε», ήταν σίγουρος ότι βρισκόταν στο σωστό δρόμο, και αποφάσισε  η καταπολέμηση της ευλογιάς να γίνει σκοπός της ζωής του.

Τα πειράματα

Του χρειαζόταν, όμως, εκτός από τη στατιστική παρατήρηση, και μια πιο πειστική απόδειξη. Με πειράματα διαπίστωσε ότι η δαμαλίτιδα μπορούσε να μεταδοθεί από έναν άνθρωπο στον άλλον, με τον εμβολιασμό.

Ήταν βέβαιος ότι ο εμβολιασμένος δεν θα είχε φόβο να τον πιάσει η ευλογιά, αλλά δεν μπορούσε να βρει κανέναν που  να δεχτεί να του κάνει εμβόλιο δαμαλίτιδας.

Η ευκαιρία του δόθηκε όταν η νεαρή αγρότισσα Σάρα Νελμς τον επισκέφθηκε με συμπτώματα δαμαλίτιδας.

Ο Τζέννερ προσεκτικά πήρε το υγρό των εξελκώσεων που είχαν εμφανιστεί στο χέρι της νεαρής γυναίκας και αποφάσισε να το μεταγγίσει στο σώμα ενός υγιούς ατόμου.

Πίστευε ότι οι μικροοργανισμοί που προκαλούσαν τη δαμαλίτιδα θα έκαναν το σώμα του υγιούς ατόμου ικανό να αντιμετωπίσει μελλοντικό κρούσμα ευλογιάς. Στις 14 Μαΐου 1796 ο Τζέννερ έκανε το πείραμά του στον οκτάχρονο Τζέιμς Φιπς, ο οποίος ήταν γιος του κηπουρού του.

Προς μεγάλη έκπληξη του Τζέννερ, ο κηπουρός του δέχτηκε τη διεξαγωγή του πειράματος. Ο Τζέννερ εμβολίασε τον Τζέιμς Φιπς με μικρόβιο δαμαλίτιδας.

Αν η θεωρία του ήταν ορθή, ο Τζέιμς δεν θα πάθαινε ποτέ ευλογιά.

Ο Τζέννερ έκανε δύο μικρές επιφανειακές τομές στον αριστερό βραχίονα του μικρού και τις επάλειψε με το υγρό που είχε αφαιρέσει από τη νεαρή αγρότισσα.

Ύστερα έκανε επίδεση του βραχίονα και περίμενε να δει τις αντιδράσεις.

Ο μικρός Τζέιμς προσβλήθηκε από πολύ ήπια μορφή δαμαλίτιδας.

Τον επόμενο Ιούλιο, όταν ο μικρός είχε συνέλθει τελείως, ο Τζέννερ τον εμβολίασε και πάλι. Αυτή τη φορά με κανονικό ιό ευλογιάς.

Ο μικρός ΔΕΝ προσβλήθηκε από ευλογιά κι έτσι ο Τζέννερ επιβεβαιώθηκε.

Το πείραμά του, ωστόσο, θα μπορούσε να του έχει στοιχίσει ως και τη ζωή του: Αν αποτύγχανε και ο μικρός πέθαινε από ευλογιά, θα θεωρούνταν δολοφόνος.

Ο Τζέννερ δε δίστασε να επαναλάβει το πείραμα και σε άλλα παιδιά, μεταξύ των οποίων ήταν και ο ηλικίας 11 μηνών γιος του. Μετά την επιτυχία των πειραμάτων, πολλοί δέχτηκαν χωρίς δυσκολία να τους εμβολιάσει κατά της ευλογιάς.

Η επιτυχία

Το 1797 υπέβαλε τα αποτελέσματα των ερευνών του στη Βασιλική Εταιρεία, η οποία τα απέρριψε. {Το 1797 γεννήθηκε ο Γιάννης Μακρυγιάννης – ο Ρήγας Φεραίος τύπωσε «Τη μεγάλη Χάρτα της Ελλάδας» – και τα Ιόνια Νησιά με τη συνθήκη του Κομποφόρμιο παραχωρήθηκαν από τους Ενετούς στους Γάλλους. Τέλος Ενετοκρατίας, αρχή Γαλλοκρατίας}

Το 1798 ο Τζέννερ υπέβαλε εκ νέου τις ανακαλύψεις του και η Εταιρεία ενέκρινε τη δημοσίευσή τους, η οποία έγινε υπό τον τίτλο «Έρευνα επί των αιτίων και των αποτελεσμάτων της ευλογιάς»

{Το 1798 ο Αλή πασάς προκάλεσε το «Χαλασμό της Πρέβεζας» – Θανατώθηκε στο Βελιγράδι ο Ρήγας Φεραίος – Γεννήθηκε ο Διονύσιος Σολωμός}.

Ο Τζέννερ αποκάλεσε τη διαδικασία vaccination (εμβολιασμός) από το όνομα του ιού variolae vaccinae, ενώ ήταν και ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο virus (ιός).

Η δημοσίευσή του δεν έγινε ευμενώς δεκτή, από τους συντηρητικούς της εποχής του. Λοιδορήθηκε από πολλές εφημερίδες, ενώ σφοδρή ήταν και η επίθεση που δέχθηκε από τον Κλήρο, που ισχυριζόταν ότι ο εμβολιασμός ήταν απεχθής πράξη και ενάντια στη θεϊκή θέληση.

Ανάλογα φαινόμενα είδαμε και στην Ελλάδα του 2021 με το τωρινό εμβόλιο !! Κάποιοι το απέρριψαν πριν το δουν..

Στην Αγγλία, λίγο αργότερα και παρά τις αντιδράσεις, ο εμβολιασμός άρχισε να γίνεται στο νοσοκομείο του Αγίου Θωμά. Μετά τα θετικά αποτελέσματα, άρχισε να γίνεται στο βρετανικό στρατό και το ναυτικό, για να διαδοθεί τελικά σε όλη την Αγγλία.

Ο εμβολιασμός απλώνεται…

Η μέθοδος γρήγορα διαδόθηκε τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη.

Ο βασιλιάς της Αγγλίας εντυπωσιάστηκε από τα αποτελέσματα της μεθόδου του Τζέννερ.

Οι «αντιδραστικοί» όμως τον πολεμούσε και ο Τζέννερ, ο οποίος είχε κατασκευάσει ένα μικρό νοσοκομείο πλάι στο ιατρείο του και εμβολίαζε τον κόσμο δωρεάν, άρχισε να αντιμετωπίζει σοβαρές οικονομικές δυσκολίες.

Ευτυχώς πήρε οικονομική ενίσχυση από τη βρετανική κοινότητα της Ινδίας και μόνο το 1807 ευδόκησε το κοινοβούλιο να τον επιχορηγήσει με το ποσό των 20.000 λιρών. {Το 1807 ο Μέγας Ναπολέων επέβαλε στους Γάλλους και στους Ευρωπαίους να κινούνται και να οδηγούν «δεξιά», για να ξεχωρίζουν από τους Άγγλους που πάνε «αριστερά»}.

Τονίζουμε ότι κάθε μέρα ο Τζέννερ έκανε 300 εμβολιασμούς, φυσικά δωρεάν. Έτσι, μέσα σε 18 μήνες η ευλογιά ελαττώθηκε στην Αγγλία κατά 75%.

Ο Τζέννερ μετά από χρόνια τιμήθηκε πολύ. Μεταξύ των άλλων ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

Αφού δίδαξε σε πολλούς νέους γιατρούς τη διαδικασία του εμβολιασμού, ο Τζέννερ αποφάσισε να αποσυρθεί από τις έρευνές του το 1809. {Το 1809 γεννήθηκε ο Κάρολος Δαρβίνος}

Μετά τον θάνατο της γυναίκας του το 1815, αποσύρθηκε στην ιδιωτική ζωή, ευχαριστημένος να είναι γιατρός στην επαρχία. {Το 1815 ο Μ. Ναπολέων έχασε στη Μάχη του Βατερλό. Ήταν μόνο 46 ετών}.

Ο Τζέννερ σταμάτησε να εξετάζει ασθενείς το 1822, ενώ απεβίωσε 24 Ιανουαρίου του 1823 στο Μπέρκλεϊ. {1822, 1823 η Ελληνική Επανάσταση έχει ήδη πολλές νίκες, έχει το Σύνταγμα της Επιδαύρου, ο λόρδος Βύρων είναι στο Μεσολόγγι, κ.ά.}

Πέρασαν 180 χρόνια και η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ανακοίνωσε επίσημα ότι το όραμα που ο Τζέννερ είχε το 1801, δηλ. την ολοσχερή εξάλειψη της ευλογιάς, είχε επιτέλους γίνει πραγματικότητα:

Από το 1980 η Ευλογιά ΔΕΝ υπάρχει πλέον… «Η ευλογιά είναι νεκρή».

Επίλογος

Χτες έκανα και το 2ο εμβόλιο για τον Ιό. Ατομικά είμαι ασφαλέστερος αλλά θα εξακολουθήσω να προσέχω για όλους όσοι με περιβάλουν.

Σκέφτηκα να σας παρουσιάσω τον πρωτοπόρο γιατρό στον οποίο αμέτρητοι άνθρωποι οφείλουν τη ζωή τους…

Και να κλείσω με κάτι αισιόδοξο.

Από τον Ιπποκράτη, τον Ασκληπιό, το Γαληνό, τα πρώτα φάρμακα, τα εμβόλια, τις μεταμοσχεύσεις, κλπ η Ιατρική έχει κάνει άλματα και θαύματα.

Όπως η ιατρική νίκησε την ευλογιά, έτσι θα νικήσει και άλλες ασθένειες.

Αρκεί οι συνετοί, οι σώφρονες, να ακολουθούμε τις οδηγίες των γιατρών και όχι των «άλλων»…

Καλή συνέχεια με υγεία για όλους…

Κυτίνος Ευάγγελος

Τελευταία ενημέρωση 10 Απριλίου 2021 11:49:58 από News Room